Μια εξαιρετική ιδιότητα που προσφέρει η θεωρία με τον μηχανισμό higgs είναι ότι μπορεί να κάνει προβλέψεις που ελέγχονται στα πειράματα. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός προβλέπει την παρουσία ενός νέου σωματιδίου που δεν έχει παρατηρηθεί ακόμα.
Το σωματίδιο αυτό, που ονομάζεται σωματίδιο higgs, είναι μποζόνιο (του ίδιου τύπου με τους φορείς των δυνάμεων). Δεν διαδίδει καμιά δύναμη αλλά μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνο για το ότι τα άλλα σωματίδια δεν είναι άμαζα.
Οι επιστήμονες έχουν ψάξει πολύ για να εντοπίσουν το σωματίδιο higgs αλλά είναι πολύ δύσκολο. Η θεωρία προβλέπει όλες τις ιδιότητες του σωματιδίου αυτού εκτός από την ίδια τη μάζα του. Αν η μάζα αυτή είναι μεγάλη, τα πειράματα που μπορούν να εντοπίσουν το σωματίδιο αυτό χρειάζονται πολύ μεγάλη ενέργεια και τέτοια πειράματα είναι τόσο δαπανηρά όσο και δύσκολα στην κατασκευή τους.
Η πιο πρόσφατη έρευνα για τον εντοπισμό του σωματιδίου higgs έγινε στα τέσσερα πειράματα στον επιταχυντή του CERN. Η έρευνα στρεφόταν κυρίως στον εντοπισμό συγκρούσεων όπου παράγονταν ταυτόχρονα ένα σωματίδιο higgs και ένα Ζ σωματίδιο. Το higgs είναι πολύ ασταθές και διασπάται γρήγορα σε νέα σωματίδια που, κατά την θεωρία, πρέπει να είναι πολύ βαριά. Στο LEP, τα βαρύτερα σωματίδια που μπορούσαν να παραχθούν ήταν τα κουαρκ b (το t κουάρκ είναι βαρύτερο από το b αλλά η ενέργεια του LEP δεν ήταν αρκετή γαι να το παράγει).